Fransızca Geçmiş Zaman

Bu ders, Fransızca geçmiş zamanları işleyecek ve her bir zamanı ayrıntılı olarak ele almayacak. Bunun yerine, geçmiş zamanları kısa bir şekilde anlatacak ve temel formüllerini verecek. Örnek cümlelerle her bir zamanın nasıl kullanıldığını ve ne anlama geldiğini açıklayacak. Çünkü genellikle öğrenciler, geçmiş zamanları nasıl kuracaklarını ve fiilleri nasıl çekeceklerini biliyorlar, ancak cümle içinde doğru bir şekilde kullanmakta zorlanıyorlar. Bu ders, bu eksikliği gidermeye yardımcı olmayı amaçlıyor. Gelecek Zaman konusu için tıklayın.

Fransızca’da geçmiş zamanın iki ana şekli vardır: passé composé ve imparfait. İşte bu zamanların kullanımıyla ilgili bazı temel bilgiler:

Passé Composé:
- Geçmişte belirli bir zamanda gerçekleşmiş veya tamamlanmış tek bir olayı ifade etmek için kullanılır.
- Fiilin yardımcı fiili “avoir” veya bazı durumlarda “être”dir.
- Fiilin yardımcı fiili olumlu cümlede konuşmacının zamana uygun şekilde çekilmiş bir çekimi alırken, olumsuz cümlede “ne… pas” yapısı kullanılır.
- Örnek: J’ai mangé une pizza. (Bir pizza yedim.)
Imparfait:
- Geçmişte devam eden, sürmekte olan veya tekrarlanan olayları ifade etmek için kullanılır.
- Fiilin yardımcı fiili olmadan doğrudan kök fiili alır.
- Fiilin köküne belirli ekler eklenerek çekim yapılır.
- Olumsuz cümlelerde “ne… pas” yapısı kullanılır.
- Örnek: Quand j’étais jeune, je jouais au foot tous les jours. (Gençken, her gün futbol oynardım.)

Table of Contents

Passe Compose

Geçmiş zamanlara giriş yaparken, ilk olarak “Passé composé”yi ele alıyoruz. Bu zaman, Türkçe’deki düz geçmiş zamana karşılık gelir. Örneğin, “Ben bir elma yiyorum” cümlesini “Ben bir elma yedim” şeklinde ifade ediyoruz. Formülü şöyle: Özne + avoir veya être (şimdiki zaman çekimi) + fiilin past participle (geçmiş zaman çekimi). Fransızca’da, her cümlede olduğu gibi özne ile başlıyoruz, ardından avoir veya être fiilinin şimdiki zaman çekimini kullanıyoruz. Avoir ve être, Fransızcada çok önemli iki fiildir ve geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanlarda sıkça kullanılır.

Ayrıca, Fransızca zamanları öğrenirken, conjugaison (çekim) sayfalarının önemli olduğunu belirtmek istiyorum. Bu sayfada istediğiniz fiili yazarak, çekimlerini kolayca görebilirsiniz. Ancak unutmayın ki, fiili çekim yaparken kök halini yazmalısınız. Örneğin, “venir” fiilini ele alalım. “Je viens” şeklinde kullanırsak, “venir” fiilinin “je” ile çekilmiş hali olur. Ancak “venis” fiili nereden geliyor? Kökü “venir” fiilidir. Bu nedenle, çekilmemiş halini yazmalısınız. Bu kaynak, Fransızca fiillerin çekimlerini öğrenmek için oldukça faydalı olacaktır.

Passe Compose İçin Bir Örnek

Evet, doğru. Fransızca’da geçmiş zamanları oluştururken adımları takip etmek önemlidir. Ancak, adımların mantığını anladığınızda aslında oldukça basit olduğunu göreceksiniz. Öncelikle, özne ile başlarız. Örneğin, “ben” anlamına gelen “je” ile başlıyoruz. Sonra, avoir veya être fiilinin şimdiki zaman çekimini kullanırız. Bu durumda, “avoir” fiilinin şimdiki zaman çekimini kullanıyoruz: “ai”. Daha sonra, kullanmak istediğimiz fiilin “participe passé” çekimini ekleriz. Örneğin, “manger” fiilinin “participe passé” çekimi “mangé”. Son olarak, cümlenin geri kalanını ekleriz.

Örneğimizde, “Ben bir elma yedim” cümlesini ele alalım. Öncelikle, özne “je” yani “ben”dir. Sonra, “avoir” fiilinin şimdiki zaman çekimi “ai”dir. Ardından, kullanmak istediğimiz fiil “manger” olduğu için “participe passé” çekimi olan “mangé”yi ekleriz. Son olarak, cümlenin geri kalanını ekleriz: “une pomme” yani “bir elma”.

Bu adımları takip ederek, Fransızca’da geçmiş zamanları oluşturmak oldukça kolay hale gelir. Önemli olan, adımların mantığını anlamak ve ardışık olarak uygulamaktır. Bu şekilde, geçmiş zamanları doğru bir şekilde oluşturabilirsiniz.

Bu örneklerde, “passé composé” kullanılarak geçmişte gerçekleşen eylemler ifade edilmektedir.

Hier, j’ai mangé une pizza. (Dün, bir pizza yedim.)
Elle a voyagé en France l’été dernier. (Geçen yaz, Fransa’ya seyahat etti.)
Nous avons regardé un film intéressant hier soir. (Dün akşam ilginç bir film izledik.)
Tu as parlé avec Marie ce matin? (Bu sabah Marie ile konuştun mu?)
Ils ont visité le musée hier. (Dün müzeyi ziyaret ettiler.)

İmparfait

“Je mangeais” ifadesi, Fransızcada “ben bir elma yiyordum” anlamına gelir. Bu ifadeyi oluştururken “imparfait” zamanını kullanırız. İmparfait zamanı, geçmişte devam eden veya süregelen bir eylemi ifade etmek için kullanılır. Formülü, özne + fiilin “imparfait” çekimi + tamamlanmalar (compléments) şeklindedir.

Örneğin, “manger” fiilinin “imparfait” çekimi şu şekildedir:

Je mangeais (ben bir elma yiyordum)
Tu mangeais (sen bir elma yiyordun)
Il/Elle mangeait (o bir elma yiyordu)
Nous mangions (biz bir elma yiyorduk)
Vous mangiez (siz bir elma yiyordunuz)
Ils/Elles mangeaient (onlar bir elma yiyordu)

Bu çekimlerde, fiilin kendisi aynı kalırken, çekim ekleri fiilin öznesine ve zamana bağlı olarak değişir. İmparfait zamanıyla geçmişteki devam eden bir eylemi ifade ederken, öncelikle öğrenmemiz gereken zamanlardan biridir. Ayrıca, imparfait zamanını öğrenmeden önce passé composé zamanını öğrenmek önemlidir, çünkü bu zamanlar birbirini tamamlar ve kronolojik bir sıraya sahiptirler. Bu nedenle, dilbilgisi kurallarını doğru bir şekilde öğrenmek ve zamanları doğru bir şekilde kullanabilmek için bu kronolojiyi takip etmek önemlidir.

Plus-que parfait

“Ben bir elma yemiştim” ifadesini Fransızcada “J’avais mangé une pomme” şeklinde ifade ederiz. Bu ifade, “plus-que parfait” zamanını kullanır. “Plus-que parfait” zamanı, geçmişte belirli bir zamandan daha önce gerçekleşmiş eylemleri ifade etmek için kullanılır. Türkçedeki “yemiştim” gibi bir eylemin daha önce gerçekleştiğini ve bitmiş olduğunu belirtmek için kullanılır.

Formülüne bakacak olursak:

Özne (örneğin, “je” – ben)
Avoir veya être fiilinin imparfait çekimi (“avais” – sahip olmak fiilinin imparfait çekimi)
Fiilin participe passé çekimi (“mangé” – yemiş)
Compléments (tamamlayıcılar)

Örneğin, “avoir” fiilinin “imparfait” çekimi şu şekildedir:

J’avais (benim vardı)
Tu avais (senin vardı)
Il/Elle avait (onun vardı)
Nous avions (bizim vardı)
Vous aviez (sizin vardı)
Ils/Elles avaient (onların vardı)

Birinci tekil şahsın “imparfait” çekimi “j’avais” şeklindedir, yani “benim vardı” anlamına gelir. Dolayısıyla, “J’avais mangé une pomme” ifadesi, “Ben bir elma yemiştim” şeklinde Türkçeye çevrilir. Plus-que parfait zamanını öğrenirken, önemli olan şey, özne ile başlayıp ardından avoir veya être fiilinin “imparfait” çekimini kullanmaktır. Bu, Fransızcada geçmişteki belirli bir zamandan önce gerçekleşmiş eylemleri ifade etmek için temel bir formüldür.

Passé récent

Geçmiş zamanlardan son olarak işleyeceğimiz zaman çeşidi “passé récent”tir. Bu zaman, daha yeni gerçekleşmiş olayları anlatırken kullanılır. Adından da anlaşılacağı gibi, “passé” geçmiş demektir ve “récent” ise yeni anlamına gelir. Dolayısıyla, “passé récent” terimi, geçmişte çok yakın zamanda gerçekleşen olayları ifade etmek için kullanılır.

Formülü şu şekildedir: Özne + “venir” fiilinin şimdiki zaman çekimi + “de” + fiilin çekilmemiş hali + tamamlamalar (compléments). Bu formülü kullanarak, geçmişte çok yakın zamanda gerçekleşen bir olayı anlatırız.

Örneğin, “Je viens de manger une pomme” ifadesi, “Daha yeni bir elma yedim” anlamına gelir. Burada:

Özne: “Je” (Ben)
“Venir” fiilinin şimdiki zaman çekimi: “Viens” (geliyorum)
“De” eki
Fiilin çekilmemiş hali: “Manger” (yemek)
Tamamlama: “Une pomme” (bir elma)

Bu şekilde, geçmişte çok yakın zamanda gerçekleşen bir eylemi ifade ederken “passé récent” zamanını kullanırız. Bu zamanı doğru bir şekilde kullanabilmek için formülü ve örnekleri iyi anlamak önemlidir.

Geçmiş Zaman Kullanılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Özne ile Fiilin Uyumu: Fiil, öznenin cinsiyetine, sayısına ve şahsına uygun olarak çekilmelidir. Örneğin, “je” (ben) için “ai” kullanılırken, “tu” (sen) için “as” kullanılır.
Hilâl Fiilleri: “Être” fiiliyle çekilen bazı fiiller vardır. Bu fiiller, hareket veya durum bildiren eylemler için kullanılır ve “passé composé” zamanında “être” fiiliyle birlikte çekilirler. Bu fiillerin çoğu gerçekleşen eylemin hareketle ilgili olmasından dolayı bu şekilde çekilirler. Örnek: “partir” (gitmek), “arriver” (gelmek), “rester” (kalmak) gibi.
Fiilin Yardımcı Fiili: “Passé composé” zamanında fiilin yardımcı fiili olarak “avoir” veya “être” kullanılır. Çoğu fiil “avoir” ile çekilirken, bazı durumlar “être” fiilini gerektirir. Fiilin hangi yardımcı fiil ile kullanılacağı, fiilin transitif (nesnel) veya intransitif (nesnesiz) olmasına bağlıdır.
Participe Passé Çekimi: Fiilin “participe passé”si (geçmiş zamanlı sıfatı) fiilin sonuna “é” veya “i” eklenerek oluşturulur. Bu çekim, fiilin köküne göre değişebilir ve düzensiz fiillerin kendi kuralları vardır.
Zaman Zarfları: “Passé composé” zamanında eylemin ne zaman gerçekleştiğini belirten zaman zarfları kullanılabilir. Örnek olarak “hier” (dün), “l’année dernière” (geçen yıl) gibi. Bu zaman zarfları, eylemin geçmişte ne zaman olduğunu vurgular.
Fiilin Anlamına Göre Yardımcı Fiil Seçimi: Bazı fiillerin anlamı gereği “être” yardımcı fiiliyle çekilmesi gerekir. Örneğin, “aller” (gitmek), “venir” (gelmek), “arriver” (ulaşmak) gibi fiillerde hareket anlamı olduğu için “être” fiili kullanılır.

Bu hususlara dikkat ederek “passé composé” zamanını doğru bir şekilde kullanabilirsiniz.