Fransızca Grammer

 

İsimlerin Cinsiyeti ve Tanımlıklar

Fransızca’da isimlerin önüne gelen ve ismin cinsiyeti (eril,dişil) sayısı (tekil,çoğul) belirten sözcüklere tanımlık(article) denir. Tanımlıklar belirli ve belirsiz tanımlık olarak ikiye ayrılır. Eril ( masculin) le ( belirli article) un ( belirsiz article) alır. Dişil ( feminin) la ( belirli article) une ( belirsiz article) alır.

Belirli Tanımlık : le, la ve les ismin belirttiği varlığın bilindiğini gösterir. Çogul durumda gerek dişil veya eril olsun her iki durumda da ‘les’ kullanılır. İsmin ilk harfi sesli yada sessiz olan ‘h’ harfi varsa l’ diye yazılır.

Örnek: le art (sanat) = l’art diye yazılır çogul hali l’arts

Belirsiz Tanımlık: un , une des ismin belirtiği varlık bilinmediğini gösterir. Çogul durumda gerek dişil veya eril olsun her iki durumda da ‘des’ kullanılır.

Belirli Tanımlık                           Belirsiz Tanımlık
Eril (masculin)                                Le                                                 Un
Dişil ( feminin)                               La                                                 Une
Çoğul (pluriel)                               Les                                                Des

Cinsiyetin Belirlenmesine İlişkin Kurallar

1-) Ağaç isimleri eril (masculin), meyve isimleri dişildir( feminin)
Un pommier ( elma ağacı) une pomme ( elma)

2-) Sonu ‘–e’ ile biten ülke isimleri dişildir ( f) sonunda ‘-e’ olmayanlar erildir (m)
La Turquie La Canada

3-) Eskiden sadece erkeklerin çalıştığı meslekler erildir (m).
Le professeur ( öğretmen) Le juge (yargıç)

4-) Sonu ‘ –age , -ail, -ard, -eau, -isme, -ment, -ron ‘ ile biten isimler istisnalar
durumunda erildir (m).
Le courage (cesaret), le travail ( çalışma), le brouillard (sis), le chateau ( şato )
Le nationalisme ( ulusculuk), le complement (tümleç) moucheron ( sinek )
İstisnalar: la page (sayfa), le plage ( plaj), l’image ( görüntü) la cage ( korunak ),
La rage ( ırk)

5-) Ölçü birimleri erildir. (m)
Un métre ( metre) Un litre ( litre) Un kilo ( kilo )

6-) Cümle sonunda aynı ünsüz harfin çift kullanımı arkasından ‘-e’ harfi gelen
kelimeler istisnalar dışında dişildir (f)
La ville ( şehir ), la dette ( borç ), la vedette ( aday )
İstisnalar: le squelette (iskelet) , la télégramme ( telgraf ) gibi

7-) Sonu ‘ –sion, -tion, -ence, -rie ’ ile biten kelimeler istisnalar dışında dişildir (f)
La télévision ( televizyon), la déclaration (duyuru), une ésricerie ( bakkal)
La conférense ( konferans)
İstisnalar: le silence ( sessizlik)

😎 Sonu ‘ –é , -ée , -té’ ile biten kelimeler istisnalar dışında dişildir (f)
La société ( toplum ), la mosquée (cami ), la liberté ( özgürlük)
İstisnalar: le lycée (lise), le musée (müze) le coté (kenar)

9-) Sonu ‘ – eur, -esse, -isse’ ile biten kelimeler istisalr dışında dişildir(f)
Belirli Tanımlık Belirsiz Tanımlık
Eril (masculin) Le Un
Dişil ( feminin) La Une
Çoğul (pluriel) Les Des
La profondeur ( derinlik), la jeunesse ( gençlik), la jaunisse ( sarılık )
İstisnalar: la bonheur ( iyilik ), l’ honneur ( gurur )

10-) Sonu ‘-ure’ ile biten kelimeler istisalar dışında dişildir (f)
La blessure ( yara), la litérature (edebiyat)

11-) Sonu ‘ –tude’ ile biten kelimeler istisnalar dışında dişildir (f)
La solitude ( yalnızlık), l’ inquiétude ( endişe)

12-) Renk bildiren isimler erildir (m)
Le blue ( mavi ), le noir ( siyah ), le blanc ( beyaz )

13-) maden adları erildir (m)
Le fer ( demir ) le cuivre ( bakır)

14-) Gün, ay, mevsim, yön adları, rüzgar adları, rakamlar, harfler, müzik notaları,sıfat
mastarlardan oluşan değişmez isimler genelde erildir (m)
le samadi ( cumartesi) le lundi (pazartesi) le mardi ( Salı )
le janvier ( ocak) le mars ( mart) le avril ( nisan )
le printemps ( ilkbahar ) le lété ( yaz ), l’automme ( sonbahar ) l’hiver ( kış)

15-) Hastalık ve bilim isimleri genelde dişildir (f)
La grippe ( grip), la chimie ( kimya ), la biologie ( biyoloji)

Fransızca’da Eril İsmin Dişile Çevrilmesi

1-) Genellikle eril (m) ismin sonuna eklenen ve seslendirilmeyen ‘-e’ ile dişile (f) dönüş
sağlanır ve böylece kendinden önceki ünsüzün okunmasını sağlar.
Un ami (m) ( arkadaş ) Une amie (f) Un cousin (m) (kuzen ) Une cousine (f)

2-) Sonu ‘-er’ ile biten eril isimlerin dişil olurken ‘-ére’ ekini alır.
Un berger (m) Une bergére (f) Un fermier (m) Une fermiére (f)

3-) Sonu ‘-n’ ile biten eril isimlerin dişil olurken ‘-nne’ ekini alır.
Un paysan (m) Une paysanne (f) Un chien (m) ( köpek) Une chienne (f)

4-) Sonu ‘-eur, ile biten –euse -teur ile biten -trica’ olur.
Un fumeur (m) Une fumeuse (f) Une desinateur (m) Une desinatrice (f)

5-) Sonu ‘-e’ ile biten kimi isimler dişil olurken ‘-esse’ alır.
Un ane (m) Une anesse (f) Un conte (m) Une contesse (f)

İsmi Çoğul Yapma

Türkçe’de isimler sonlarına ‘-ler,-lar’ eki getirilerek çogul yapılır. Fransızca da ise
genellikle (-s) eki getirilerek yapılır.

Not: Le ve La tarif harflerinin çogulu Les, Une ve Un ise Des dir.
Örnek: un chat === des chats le chat === les chats

1-) Sonu ‘-ou’ ile biten 7 isim ‘x’ eklenerek çoğul yapılır.
Bijou Coillou Chou Genou Hibou Pou Joujou

2-) Sözcük ‘au’ ‘eu’ veya ‘eau’ ile bitiyorsa çoğul yaparken ‘-s’ eki yerine ‘x’ konur.
Un bateau === des beteaux

3-) Sözcük ‘al’ ile bitiyorsa çoğul yaparken sonu ‘aux’ olarak değistirilir
Un cheval=== des chevoux ( at)
Un travail=== des travoux (iş)

4-) Sonu ‘-ail’ ile biten isimler istisnalar dışında ‘-s’ eki getirilerek çogul yapılır.
İstisnalara ‘aux’ eki getirilir.
Un detail=== des details
İstisnalar: Bail Corail Email Travail Vitrail Souprial Ventail

5-) Sonu ‘ –s, -x,-z’ ile biten isimler çoğul durumunda ek almazlar.
Un souris === des souris
Le riz=== les riz
Le prix=== les prix

6-) Kimi isimler çoğul durumda bütünüyle değisir.
Un oeil=== des yeux
Le ciel=== les cieux

7-) Toplulukları anlatan isimler cins isimler gibi çogul yapılır.
Un Turc=== des Turcs
Une Bretonne=== des Bretonnes

😎 Aile isimleri degişikliğe ugramadan çoğul olurlar.
Les Dupont

9-) Kimi isimlerin çoğul durumunda sesletimi değisir.
Un oeuf=== des boeufs
Un os=== de sos

11-) Kimi özel isimler çogul kullanılır.
Les Antilles
Les Balkans

İsimler / Les Noms

Le nom commun / cins isim

Aynı cinsten varlıkların tümüne ad olan isimlerdir. Mesela L’étudiant /öğrenci)
sözcüğü bütün üniversite öğrencileri için kullanılan bir cins isimdir.

La chaise : sandalye
La fille : kız
Le professeur : öğretmen
La maison : ev

Le nom propre / özel isim

Français
Ankara
Mer noir
Turquie
Marseille

Le nom concret / somut isim

Varlığını duyu organlarımızla anlayabildiğimiz varlıklardır.

La forêt : orman
L’usine: fabrika
Le fer: demir

Le nom abstrait / soyut isim

Varlıklarını akıl yoluyla anladığımız isimlerdir.

La joie: sevinç
La richesse: zenginlik
L’amour: aşk,sevgi

Le nom collectif / topluluk ismi

L’armée : ordu
Le peuple: halk
La caravane: kervan
La douzaine: düzine

Le nom composé / birleşik isim

Kural: Fransızcada birleşik isimlerin arasına (-) işreti konur

Le chou-fleur : karnabahar
La belle-soeur : baldız
Le gratte- ciel: gökdelen
La belle-de-nuit : gece sefası

Bazı kişi adları her iki cinside karşılar

Un enfant :bir erkek çocuk              une enfant : bir kız çocuk
Un concierge : bir erkek kapıcı       une concierge : bir bayan kapıcı

Bazı hayvan isimlerinde her iki cinside karşılar

Un éléphant : bir fil (hem erkek hemde dişi fil için söylenir)
Un lézard : bir kertenkele
Une baleine: bir balina

Not: Fransızcada bazı mesleklerin dişili yoktur bu durumlarda –femme sözcüğü eklenerek
dişili yapılır:
Un médecin : bir erkek doktor une femme médecin :bir bayan doktor
Le professuer : bir erkek öğretmen la femme professuer : bayan öğretmen

Pluriel des noms / isimlerin çoğulu

Fransızcada genellikle sözcüklerin sonuna –s getirilerek yapılır
Le livre : kitap les livres : kitaplar
Un chien : bir köpek des chiens : köpekler

Fakat bazı isimler aldıkları son eklere bağlı olarak farklı biçimlerde çoğul yapılırlar
Sonu –au –eau-eu- oeu ekleriyle biten isimlerin çoğulları – x alarak yaparlar

Un bateau : bir gemi des bateaux : gemiler
Le neveu : yeğen les neveux :yeğenler

Fakat şu 3 isim istisnai olarak –s alırlar:

Le landau: araba les landaus: arabalar
Le bleu : acemi er, öğrenci les bleus : acemi erler, öğrenciler
Le pneu : araba lastiği les pneus : araba lastikleri

Sonu –al ile bitenler – aux olur

Le journal : gazete les journaux : gazeteler
Fakat le bal (balo),le cal ( nasır) , le festival ( şenlik) , le carnaval (karnaval) ,le chacal .
( çakal) , le récital (resital) le régal (ziyafet) sözcükleri –s getirilerak yapılır.

Sonu – ou ile bitenler – x alır

Le bijou : mücevher les bijoux : mücevherler
L’hibou : baykuş les hiboux : baykuşlar

-ail ile biten isimleriden 7 tanesi –aux olur diğerleri -s alırlar

le corail: mercan les coraux : mercanlar
un bail: kira sözleşmesi des baux : kira sözleşmeleri
le soupirail : hava deliği les soupiraux: hava delikleri
un émail : mine, sır des émaux : mineler, sırlar
le travail: iş çalışma les travaux : işler, çalışmalar
un ventail : hava deliği (tuğlada) des ventaux : hava delikleri
levitrail : renkli cam pencere les vitraux : renkli cam pncereler

Sonu -s-x-z ile biten tekil isimlerin çoğulları yapılırken değişiklik yapılmaz

Le temps : zaman les temps: zamanlar
Le nez : burun les nez: burunlar
La voix : ses les voix: sesler

Zamirler

Zamirler isimlerin yerine kullanılan kelimelerdir.

je      – ben
tu      – sen
il       – o ( erkek )
elle    – o ( kadın )
on     – biz ( tekil)
nous  – biz ( çoğul)
vous  – siz
ils      – onlar ( erkek )
elles   – onlar ( kadın )

il

Fransızcada “o” sözcüğü ile bir erkekden bahsediliyorsa “il” kullanılır.

elle

Fransızcada “o” sözcüğü ile bir kadından bahsediliyorsa “elle” kullanılır.

ils

Fransızcada “onlar” sözcüğü ile erkeklerden bahsediliyorsa “ils” kullanılır.

elles

Fransızcada “onlar” sözcüğü ile kadınlardan bahsediliyorsa “elles” kullanılır.

Not : Ancak çoğul durumdaki topluluklarda, topluluğun tamamı dişil varlık ise “Elles” kullanılır. Topluluğun tamamı veya en az 1’i eril ise “Ils” zamirimizi kullanırız.

Je m’appelle Maria      – Benim adım Maria

Tu vas bien?                – Nasılsın?

Elle est belle               – O ( kadın ) güzel.

İl a vingt ans.              – O (erkek) 20 yaşında.

On est content.            – Biz mutluyuz.

Nous habitons en France.    – Biz Fransa’da yaşıyoruz.

Vous êtes jeunes.                 – Siz gençsiniz.

Ils sont nombreux.              – Onlar (Erkekler) kalabalık.

Elles vont à Paris.               – Onlar (Kadınlar) Paris’e gidiyor.

Fransızca’da çeşitli zamir türleri bulunmaktadır. İşte temel Fransızca zamirleri:

1. Kişisel Zamirler (Pronoms Personnels):
   • Ben, sen, o, biz, siz, onlar gibi kişisel zamirler, öznenin veya nesnenin kimliğini belirtir.
     • Örnek: Je (ben), Tu (sen), Il/elle/on (o), Nous (biz), Vous (siz), Ils/elles (onlar).
2. Belirtili Zamirler (Pronoms Objets Directs et Indirects):
   • Nesne olarak kullanılan zamirlerdir. Belirli zamirler (me, te, le, la, nous, vous, les) ve belirsiz zamirler (lui, leur, y’en) şeklinde ayrılırlar.
     • Örnek: Je le vois (Onu görüyorum), Elle me parle (Bana konuşuyor).
3. İlgili Zamirler (Pronoms Relatifs):
   • İki cümle arasındaki bağlantıyı sağlayan zamirlerdir. En sık kullanılanları qui, que, où, dont’tur.
     • Örnek: La fille qui danse est ma sœur. (Dansan kız benim kız kardeşimdir.)
4. İlgisiz Zamirler (Pronoms Indéfinis):
   • Belirli bir nesneyi veya kişiyi işaret etmeksizin genel anlam taşıyan zamirlerdir. Bazı örnekler şunlardır: tout, chacun, quelque chose, personne.
     • Örnek: Quelqu’un m’a appelé. (Birisi beni aradı.)
5. Edatlarla Kullanılan Zamirler (Pronoms Toniques):
   • Edatlarla birlikte kullanılan vurgulu zamirlerdir. Örneğin, moi, toi, lui/elle, nous, vous, eux/elles.
     • Örnek: Pour toi, c’est difficile. (Senin için, bu zor.)
6. Belirtme Zamirleri (Pronoms Démonstratifs):
   • İşaret edilen nesneye göre değişen zamirlerdir. Örneğin, ce, cette, cet, ces.
     • Örnek: J’aime cette robe. (Bu elbiseyi seviyorum.)

Bu zamirler, Fransızca’da çeşitli bağlam ve durumlarda kullanılır. Zamirleri doğru bir şekilde kullanmak, cümleleri açık ve anlaşılır hale getirmenin önemli bir parçasıdır.

Sıfatlar

Fransızca’da sıfatlar, isimleri nitelendiren kelimelerdir. İsimlere özellik kazandırarak, daha spesifik ve açık ifadeler oluştururlar. İşte bazı temel Fransızca sıfatlar:

1. Renk Sıfatları (Adjectifs de Couleur):
   • Exemple: rouge (kırmızı), bleu (mavi), vert (yeşil), jaune (sarı).
2. Boyut Sıfatları (Adjectifs de Taille):
   • Exemple: petit (küçük), grand (büyük), court (kısa), long (uzun).
3. Yaş Sıfatları (Adjectifs d’Âge):
   • Exemple: jeune (genç), vieux (yaşlı), nouveau (yeni), ancien (eski).
4. Şahsiyet Sıfatları (Adjectifs de Personnalité):
   • Exemple: gentil (nazik), méchant (kötü), intelligent (akıllı), drôle (komik).
5. Miktar Sıfatları (Adjectifs de Quantité):
   • Exemple: beaucoup (çok), peu (az), plusieurs (birkaç), trop (çok fazla).
6. Şekil Sıfatları (Adjectifs de Forme):
   • Exemple: rond (yuvarlak), carré (kare), triangulaire (üçgen), ovale (oval).
7. Durum Sıfatları (Adjectifs d’État):
   • Exemple: propre (temiz), sale (kirli), neuf (yenilik), usé (eskimiş).
8. Zaman Sıfatları (Adjectifs de Temps):
   • Exemple: quotidien (günlük), annuel (yıllık), futur (gelecek), ancien (antik).
9. Mülkiyet Sıfatları (Adjectifs de Possession):
   • Exemple: mon (benim), ton (senin), son (onun), notre (bizim).
10. Sayı Sıfatları (Adjectifs Numéraux):
    • Exemple: un (bir), deux (iki), trois (üç), cent (yüz).

Bu sıfatlar, isimlere özellikler kazandırarak Fransızca cümlelerini zenginleştirir. Sıfatların cinsiyet ve sayıya uyumlu olması önemlidir.

Sıfat Örnekleri

Grand – La tour Eiffel est grande.
Uzun – Eyfel Kulesi uzundur.

Petit – Le chat est petit.
Küçük – Kedi küçüktür.

Beau – Le coucher de soleil est magnifique.
Güzel – Gün batımı çok güzel.

Laide – La fille a une laide coiffure.
Çirkin – Kızın çirkin bir saç modeli var.

Fort – Le loup est un animal fort.
Güçlü – Kurt güçlü bir hayvandır.

Faible – Le bébé est très faible.
Zayıf – Bebek çok zayıf.

Rapide – Le cheval est rapide.
Hızlı – At hızlıdır.

Lent – La tortue est lente.
Yavaş – Kaplumbağa yavaştır.

Jeune – Les enfants sont jeunes.
Genç – Çocuklar genç.

Vieux – Le vieillard est âgé.
Yaşlı – Yaşlı adam yaşlıdır.

Mince – Le mannequin est mince.
İnce – Model incedir.

Gros – L’éléphant est gros.
Şişman – Fil şişmandır.

Haut – La montagne est haute.
Yüksek – Dağ yüksek.

Long – La rivière est longue.
Uzun – Nehir uzun.

Court – Les jambes du nain sont courtes.
Kısa – Cücenin bacakları kısadır.

Large – La plaine est large.
Geniş – Ova geniştir.

Étroite – La rue est étroite.
Dar – Sokak dar.

Léger – Le ballon est léger.
Hafif – Top hafiftir.

Lourd – Le sac est lourd.
Ağır – Çanta ağırdır.

Chaud – Il fait chaud dehors.
Sıcak – Dışarısı sıcak.

Froid – Il fait froid dehors.
Soğuk – Dışarısı soğuk.

Sec – Le désert est sec.
Kuru – Çöl kuru.

Humide – La forêt est humide.
Islak – Orman nemli.

Clair – Le ciel est clair.
Açık – Gökyüzü açık.

Sombre – La grotte est sombre.
Karanlık – Mağara karanlık.

Élégant – La robe est élégante.
Zarif – Elbise zariftir.